Sot, në përvjetorin e ndarjes nga jeta të Maksimilian Lambercit, kujtojmë dhe nderojmë kontributin e tij të jashtëzakonshëm në fushën e albanologjisë. Lamberci, i lindur më 27 korrik 1882 në Vjenë, Austri, dhe i ndarë nga jeta më 26 gusht 1963 në Markkleeberg pranë Leipzigut, ishte një gjuhëtar dhe folklorist i njohur, i cili i kushtoi jetën e tij studimit të gjuhës dhe kulturës shqiptare.
Lamberci studioi gjuhësi krahasuese dhe filologji klasike në Vjenë nga viti 1900 deri në 1905, ku mori doktoratën me një disertacion mbi emrat e skllevërve grekë. Një bursë qeveritare i mundësoi të udhëtonte në Itali dhe Greqi, ku për herë të parë u njoh me dialektin arvanitik të shqipes.
Në vitet 1913 dhe 1914, Lamberci udhëtoi në Italinë e Jugut për të studiuar dialektet shqiptare të folura atje, veçanërisht dialektet e Arbëreshëve. Ai gjithashtu udhëtoi në Shqipëri në vitin 1916 si pjesë e një ekspedite të Komisionit Ballkanik të Akademisë Austriake të Shkencave, ku studioi gjuhën dhe folklorin shqiptar.
Gjatë Luftës së Parë Botërore, Lamberci u emërua drejtues i sistemit arsimor shqiptar nga autoritetet austro-hungareze dhe ishte anëtari i parë i huaj i Komisionit Letrare Shqiptare. Ai bashkëpunoi me figura të njohura shqiptare si Gjergj Fishta dhe botoi materiale të ndryshme folklorike.
Trashëgimia dhe Vlerësimi
Pas luftës, Lamberci u kthye në Austri ku vazhdoi të mësojë dhe të shkruajë libra dhe artikuj mbi kulturën shqiptare. Ai mbetet një figurë e rëndësishme në historinë e albanologjisë dhe kontributet e tij janë të vlerësuara edhe sot.
Maksimilian Lamberci ka lënë pas një trashëgimi të pasur veprash në fushën e albanologjisë dhe folklorit shqiptar. Disa nga veprat e tij më të njohura përfshijnë:
1. “Lehr- und Lesebuch des Albanischen” (Manual dhe Leximor i Shqipes)- Publikuar në vitin 1913 në bashkëpunim me Gjergj Pekmezin, ky libër ishte një nga veprat e para të tij në fushën e studimeve shqiptare.
2. “Volkspoesie der Albaner: eine einführende Studie” (Poezia Popullore e Shqiptarëve: një studim hyrës)- Publikuar në vitin 1917, kjo vepër përmban materiale folklorike të mbledhura gjatë udhëtimeve të tij në Shqipëri.
3. “Die Regelung der albanischen Rechtschreibung” (Rregullimi i drejtshkrimit shqiptar)- Një vepër e vitit 1918 që trajton çështjet e drejtshkrimit të gjuhës shqipe.
4. “Vom Goldenen Horn, Griechische und Albanische Märchen” (Nga Briri i Artë, Përralla Greke dhe Shqiptare)- Një përmbledhje përrallash dhe tregimesh nga traditat greke dhe shqiptare.
5. “Die albanische Volksdichtung” (Letërsia Popullore Shqiptare)- Një tjetër vepër e rëndësishme që trajton letërsinë popullore shqiptare.
Lamberci gjithashtu ka kontribuar me artikuj dhe studime të shumta në revista shkencore dhe ka mbledhur një koleksion të pasur fotografish nga udhëtimet e tij në Shqipëri dhe Itali.
Në këtë përvjetor të ndarjes së tij nga jeta, ne kujtojmë dhe nderojmë punën dhe përkushtimin e tij të palodhur për gjuhën dhe kulturën shqiptare. Maksimilian Lamberci mbetet një shembull frymëzues për të gjithë ata që studiojnë dhe vlerësojnë pasurinë shpirtërore të shqiptarëve.
Foto nga Google Images
Artikulli i përgatitur nga ACTVUSA
