Vetëm pak ditë pasi Departamenti i Shtetit amerikan nënvizoi se klimën e investimeve në Shqipëri e ngadalësojnë korrupsioni dhe kapja politike, i njëjti Uashington sjell një tjetër lexim të pakomod: në Raportin Vjetor për Trafikun e Qenieve Njerëzore (TIP Report) Shqipëria qëndron përsëri në Tier 2 — pra nuk i përmbush ende standardet minimale për t’i dhënë fund këtij krimi të shfrenuar. Përkthimi i butë i kësaj klasifikimi: po bëhen përpjekje — por rezultati? Jo shumë bindës.
Raporti evidencon disa pika problematike ku Shqipëria ende ka mangësi:
1. Pak raste te hetuara, pak shpërblime dhe asnjë dënim për trafikant për vitin e fundit
• Shqipëria ka hetuar më pak raste trafiku sesa në periudha paraardhëse.
• Prokurorët kanë nisur disa raste, por nuk ka pasur asnjë dënim për trafikant për dy vitet e fundit.
• Raste të trafikimit trajtohen shpesh nëpërmjet akuzave më të lehta si “shfrytëzim në prostitucion” në vend që të përdoren akuzat për trafikim.
2. Mungesa e specializimit dhe kapaciteteve në autoritetet ligjzbatuese
• Policia dhe prokurorët në njësi të qarkut nuk kanë shpesh përvojë dhe specializim të mjaftueshëm për hetimin dhe ndjekjen penale të rasteve të trafikimit.
• Njësitë mobile për identifikimin e viktimave (Mobile Victim Identification Units, MIUs) që veprojnë në bashkëpunim me organizata joqeveritare trajtohen si të pamjaftueshme në burime dhe stafin që kanë. Rinovimi i disa prej këtyre njësiteve është bërë, por zbatimi i praktikave nuk është i konsistent.
3. Mungesa e mbështetjes për viktimat dhe për shërbime të integrimit
• Qeveria ka përmirësuar financimin për strehëzat shtetërore dhe ato të OJQ-ve, ka rifilluar linjën telefonike kundër trafikimit dhe ka përfshirë zërin e mbijetuarve në procedurat e vendimmarrjes në NRM (National Referral Mechanism).
• Megjithatë, mbështetja për integrim afatgjatë — strehim, arsimi, kualifikime profesionale — për viktimat, sidomos fëmijët ose viktimat me fëmijë, është ende e paplotë.
4. Mungesa e identifikimit dhe vëmendjes ndaj grupeve të cenueshme
• Raporti thekson se nuk bëhet screening (vlerësim për identifikimin e treguesve të trafikimit) me rregull për popullsi të cenueshme si migrantë, kërkues azili, komunitetet rome, dhe fëmijët.
• Kur organizata joqeveritare sjellin raste të mundshme viktimash, autoritetet nuk reagojnë gjithnjë në mënyrë adekuate.
Asgjë më shumë se fjalë — dhe asnjë i dënuar
Raporti nuk është thjesht një listë fjalësh të bukura: ai dokumenton se u hetuan më pak vepra trafikimi, nisën më pak ndjekje penale dhe — ky është thelbi i turpit — nuk u denua asnjë trafikant për të dytin vit radhazi. Kjo nuk është statistika që nxit besim tek viktimat apo partnerët ndërkombëtarë — është dëshmi se diçka nuk po punon në zyrat e drejtësisë.
Ku qendron dështimi institucional?
Raporti dhe analizat e pavarura tregojnë piketat e dhimbshme:
• Hetime të pakta, ndjekje të rralla dhe përdorim i akuzave të zbutura (p.sh. “shfrytëzim në prostitucion” në vend të akuzave për trafikim).
• Mungesë specializimi tek prokuroria dhe policia; njësitë mobile për identifikim viktimash janë të nënkapacitetuara.
• Shërbime të pamjaftueshme të mbështetjes dhe integrimit për viktimat, sidomos për fëmijët dhe familjet e tyre.
“Po bëjmë përpjekje” — një frazë që po ha kohë
Po, raporti pranon se ka përmirësime të imponuara: identifikim më i madh i viktimave, rifinancim i disa strehëzave dhe disa masa administrative. Por përmirësimet e raportuara nuk po përkthehen në drejtësi të vërtetë për viktimat — d.m.th. ndëshkim të trafikantëve dhe prishje të rrjeteve kriminale. Kjo është thelbi: reforma e dukshme por jo e thellë.
Çfarë do të prisnim nga një qeveri që përpiqet seriozisht
Në vend të deklaratave rituale dhe njoftimeve pa efekt, qytetarët dhe viktimat meritojnë:
• Hetime serioze dhe ndjekje penale efikase — dhe dënime reale për trafikantët, përfshirë zyrtarë të përfshirë.
• Specializim dhe burime për prokurorët dhe policinë — trajnime të detajuara dhe ekipe të dedikuara për trafikimin.
• Sisteme reale për mbrojtjen dhe integrimin e viktimave — strehim, kualifikim, punësim dhe mbështetje psikologjike afatgjatë.
• Transparencë dhe llogaridhënie — raportime të hapura për progresin, jo deklarata propagandistike.
Përfundim — kur “Tier 2” bëhet justifikim
Të qëndrosh në Tier 2 dhe të mburresh se “po bëhen përpjekje” është e papranueshme kur nuk ka asnjë trafikant të dënuar. Raporti i Departamentit të Shtetit është një alarm i qartë: politika dhe retorika nuk mjaftojnë. Duhet veprim i shpejtë, i koordinuar dhe i pandërprerë — jo vetëm fjalë për fushatë apo statistikë që duket mirë në një prezantim qeveritar.
Foto nga Google Images
Artikulli i përgatitur nga ACTVUSA
