BE në alarm për abuzimet me fondet IPARD II në Shqipëri — Delegacioni i Komisionit Europian kërkon llogari për vjedhjen e fondeve
Sipas të dhënave zyrtare të Bashkimit Europian, shuma totale e fondeve të programit IPARD II për Shqipërinë gjatë viteve 2017–2021 ka qenë rreth 72 milionë euro, të destinuara për mbështetjen e fermerëve dhe zhvillimin rural. Megjithatë, pas hetimeve të kryera nga Zyra Evropiane Kundër Mashtrimit (OLAF), rezultoi se rreth 33 milionë euro nga këto fonde janë shpërdoruar ose janë përdorur në mënyrë të parregullt, përmes projekteve fiktive, tenderëve të manipuluar dhe përfitimeve klienteliste.
Prej më shumë se tre vitesh, Bashkimi Europian po heton mënyrën se si janë përdorur fondet e programit IPARD II në Shqipëri — ndihma bujqësore që synonin të mbështesnin fermerët dhe zhvillimin rural, por që, sipas hetimeve të deritanishme, janë shpërdoruar në mënyrë sistematike. Zyrtarë të Zyrës Evropiane Kundër Mashtrimit (OLAF) kanë konfirmuar ekzistencën e shkeljeve të rënda, ndërsa Komisioni Europian ka pezulluar disbursimet për programin e ardhshëm IPARD III, në pritje të masave korrigjuese nga autoritetet shqiptare.
Hetimi i OLAF: 33 milionë euro fonde të abuzuara
Sipas raportimeve të përmbledhura nga OLAF, 33 milionë euro fonde të dhëna përmes IPARD II gjatë viteve 2017–2021 janë konsideruar të papranueshme për shkak të parregullsive, mashtrimeve dhe shpërdorimeve flagrante.
Hetuesit kanë konstatuar se në shumë raste:
• përfituesit u detyruan të paguanin shuma të mëdha tek kompani “konsulence” për të marrë miratimin e projekteve,
• janë përdorur oferta fiktive për të krijuar iluzion gare dhe konkurrencë,
• disa projekte janë ndërtuar në vende që nuk përkojnë me dokumentet zyrtare,
• ndërsa çmimet e raportuara ishin të fryra në mënyrë artificiale.
Një pjesë e këtyre fondeve janë shpërndarë në mënyrë klienteliste për individë apo kompani të lidhura me drejtues të institucioneve përgjegjëse. Në qendër të akuzave ndodhet ish-drejtoresha e Agjencisë për Zhvillimin Bujqësor dhe Rural (AZHBR), Frida Krifca, e cila më vonë u emërua ministre e bujqësisë, dhe që aktualisht po hetohet për shpërdorim detyre dhe abuzim me fondet europiane.
Reagimi i Bashkimit Europian: Fonde të ngrira dhe masa të reja kontrolli
Pas publikimit të rezultateve paraprake të hetimit, Komisioni Europian vendosi të pezullojë përkohësisht pagesat për programin IPARD II dhe të ndalojë disbursimet për IPARD III, me vlerë rreth 112 milionë euro, derisa Shqipëria të përmirësojë sistemet e kontrollit dhe auditimit.
Në një komunikatë për shtyp, zëdhënësit e KE-së kanë deklaruar se “nuk mund të ketë integrim europian pa integritet financiar”, duke i kërkuar qeverisë shqiptare transparencë të plotë mbi mënyrën se si janë përdorur paratë e taksapaguesve të BE-së.
Vizita e delegacionit të BE-së në Tiranë
Më 18 shtator 2025, në Tiranë mbërriti një delegacion i posaçëm i Komisionit Europian për Kontrollin Buxhetor dhe Ndihmat Financiare për vendet jashtë BE-së, i kryesuar nga eurodeputeti gjerman Niclas Herbst.
Delegacioni zhvilloi takime me përfaqësues të Ministrisë së Financave, Kontrollit të Lartë të Shtetit dhe Prokurorisë së Posaçme (SPAK), për të ndjekur nga afër hetimet dhe procedurat administrative që lidhen me fondet e keqpërdorura.
Herbst deklaroi se qëllimi i vizitës ishte të verifikohej “nëse Shqipëria po merr masa të besueshme për të mbrojtur interesat financiare të Bashkimit Europian”, duke theksuar se keqpërdorimi i fondeve është një problem i përsëritur në rajon, por që në Shqipëri “ka arritur nivele shqetësuese”.
Institucionet shqiptare në mbrojtje
Zyrtarisht, qeveria shqiptare ka deklaruar se “bashkëpunon ngushtë me OLAF dhe Komisionin Europian” për sqarimin e çdo parregullsie. Megjithatë, opozita dhe një sërë organizatash të shoqërisë civile akuzojnë qeverinë për pengim të hetimeve dhe për mungesë transparence.
Auditimi kombëtar i AZHBR-së për vitet 2023–2024 është mbyllur pa publikim të plotë, ndërsa raportet e brendshme nuk janë bërë publike. Organizatat e fermerëve kanë reaguar ashpër duke kërkuar rikthimin e fondeve për ata që janë prekur padrejtësisht nga pezullimi.
Skandali i fondeve IPARD është kthyer në një nga çështjet më të ndjeshme për marrëdhëniet Shqipëri–BE. Ai ka vënë në pikëpyetje aftësinë e institucioneve shqiptare për të menaxhuar fondet e para-anëtarësimit dhe ka vonuar procesin e hapjes së disa kapitujve teknikë të negociatave.
Rasti “IPARD II” është bërë simbol i përplasjes mes integrimit dhe korrupsionit në Shqipëri. Ndërsa BE kërkon përgjegjësi dhe transparencë, qytetarët shqiptarë mbeten sërish viktimat kryesore të një sistemi që shpërdoron mundësitë, shpresat dhe taksat — këtë herë, jo vetëm të tyre, por edhe të qytetarëve të Bashkimit Europian.
Foto nga Google Images
Artikulli i përgatitur nga ACTVUSA
