Taxhudin Hamidi -Tetovë
Gjuha shqipe është gjuha më kritike e shekullit të kaluar apo deri pas Kongresit të Berlinit.
Ajo në kontinuiter ka sfiduar të gjitha peripetitë e propagandës sllavo ortodokse dhe të logosit demagogjik të shenjtërisë pagane.
Gjuha shqipe falë mbështetjes që ia bën fesë islame ajo gjeti rrugëdalje në trashëgiminë e saj mendore dhe intelektuale.
Gjuha shqipe duke kultiviar mendjen e shëndoshë arriti të çlirojë mendimin dhë të analizojë broblemet e kësaj natyre.
Gjuha shqipe duke mbështetur fenë islame dhe mësimet e saja në fushën dhe bazat e jurisprodencës e shtriu fuqinë e komunikimit në diapazonin letrar dhe filozofik të çelsit të diturive.
Ghuha shqipe si gjuhë e trashëgimisë islame dhe muslimane solli strukturën shkencore dhe filozofike me prapashtresën kritike dhe analitike.
Gjuha e fesë islame është fonema leksike e cila depërtonë në të gjitha gjuhët e botës.
Islami si një fe hynore bëri që ajo të shtjellohet në shumë gjuhë të botës evropjane,si ajo franceze,gjermane ,angleze etj.
Parashtermi i pyetjeve rreth islamit ka ndihmar që gjuha shqipe të fillojë të korrë suksese në bastionin kritik.
Nëse një gjuhë në krijonē strukturën e forcës filozofike dhe politike për të parashtruar dhe demonstruar mendimin ndryshe dhe të kundërt me masat kritke fatkeqësish ajo gjuhë është një gjuhë lokale dhe bisedave private.
Kritika e mendjes islame me gjuhën shqipe ka sfiduar që të hapen tema,seminare,koferenca dhe të botohen libra.
Kritika e mendjes islame e shndëronë krijuesin letrar,historik dhe shkencorë të refuzojë dhe të pranojë.
Mendja dhe mendimi me fjalë të ndërtuara në gjuhën shqipe ata janë të gatshëm të marrin me mirëkuptim dhe të refuzojnë projektin teorik apo shkencorë jo në mungesë të debatit dhe analizave shkencore.
Gjuha shqipe dhe trashëgimia e saj në fillim në folklor,konak objekte fetare dhe tani në godinat e universitetit nuk pranojnë ide apo propozim teorik me program shkencorë përderisa ky propozim dhe nuk kalonë në fushat analitike dhe kritike.
Nëse dikush apo rrethana të ngushta intelektuale të trashëgimisë së gjuhës letrare shqipe pengonë një standart të tillë ai pengonë zhvillimin e gjuhës shqipe të katapultohet dhe të ngjitet në nivelin botrorë të gjuhës kritike dhe analitike .
Gjuha standarte shqipe duhet të hapet ndaj të gjitha studimeve që i kërkonë popolli dhe koha dhe jo studimeve që i imponohen asaj të i fut nën ombrellën e saj shkencore dhe historike.
Gjuha e fesë islame me kapacitet e saja përpiqet të vendosë kriterin në zhvillimin e shkrimit letrar dhe politik.
Sepse gjuha e letërsisë islame dhe muslimane përfshinë një koncept të kulturës fetare dhe njerëzore.
Ajo përfshinë të gjitha dituritë falë bazave të jurisprodencës islame të njohur në terminologjinë e studjuesëve islam si Usulu Dini.
Kjo shkencë e cila nuk është e promovuat sa duhet në ambijentin e trashëgimisë intelektuale dhe kritike të gjuhës tonë shqipe.
Shkencat e humanizmit,dogmatika dhe antripologjia janë një fushë fragmentare nga oqeani i fikhut islam,të cilin epoka të ngushta politike e reduktuan vtëm ne disa parime të caktuara rituale.
Univetsiteti i Ez’harit këtë shkencë islame antropologjike dhe tëhumizmit islam i kushtonë rëndësi të madhe studimore,shkencote dhe mediatike.
Gjithçka që ka të bëj në lidhet me njeriun,njohja mbi përparimin e tij dhe të gjitha kontributet dhe sukseset e njeriut ,pra të gjitha njohuritë për tē cilin krijohen dhe shpiken metoda dhe terminologji të reja në letërsnë filozofike të fesë dhe gjuhës mund të quhen baza të jurisprodencës islame me fushë studimin dhe aparatin kritik të një programi të hapur intelektual për të gjithë shtresat e popullit.
Njeriu intelektual dhe hulumtues gjuhën e trashëgimisë muslimane shqipe nuk e fokusonë vetëm në disa programe të licencuara nga “marrëveshjet” e cunguara sterile intelektuale.
Gjuha shqipe me kontributin e saj intelektual në fushën e trashëgimisë muslimane vazhdonë të paraqes inercionin e programeve shkencore ne institucionet e saja të cilat shpërndajnë njohuritë e metodave kririke analalitike që nxisin në kontinuitet drejtësinë,barazinë dhe lirinë.
Si rezultat i kësaj trashëgimie paraqitet lumturia,siguria dhe paqja.
E gjithë kjo aludonë në një shprehje të bashkëveprimit që luftonë destabilizimin dhe statusin e protektoratit intelektual të vonuar dhe të stagnuar deri në kohën e sodit.
Trashëgimia shkencore dhe e programeve studimore nuk mundet të zhvillohet e vetmuar dhe në inkubator të një katedre politike e cunguar dhe betonuar …duke mos lejuar hapja e derës për fusha dhe hapsira analitike dhe kritke.
