Më 17 maj 1895, në Dibër, lindi Haki Stërmilli, një nga shkrimtarët më të rëndësishëm të letërsisë shqiptare. Ai ishte jo vetëm një autor i talentuar, por edhe një intelektual aktiv, gazetar dhe pjesëmarrës në zhvillimet politike të kohës.
Stërmilli është i njohur për romanin e tij “Sikur t’isha djalë”, i cili u botua në vitin 1936. Ky roman trajton çështjen e të drejtave të femrës në shoqërinë shqiptare dhe është një nga veprat më të ribotuara në historinë e letërsisë shqipe. Përmes rrëfimit të një vajze që cëndërron të ketë lirinë dhe mundësitë e një djali, Stërmilli sfidoi normat patriarkale dhe solli një mesazh të fuqishëm për barazinë gjinore.
Përveç këtij romani, ai ka shkruar edhe vepra të tjera si “Dibranja e mjerueshme” (1923), “Dashuni e besnikri” (1923), “Burgu” (1935), “Trashëgimtarët tanë” (1950) dhe ditarët e tij, të cilët u botuan pas vdekjes. Në shkrimet e tij, ai trajtoi tema të rëndësishme si republikanizmi, të drejtat e shqiptarëve jashtë kufijve dhe çështjet sociale.
Haki Stërmilli u angazhua edhe në politikë, duke shërbyer si kryetar i shërbimit sekret shqiptar në vitet 1923-1924 dhe më vonë si përfaqësues i Dibrës në Kuvendin Popullor. Ai ishte një zë i fortë për lirinë dhe drejtësinë, duke mbetur një figurë e rëndësishme në historinë shqiptare.
Stërmilli ndërroi jetë më 17 janar 1953 në Tiranë, por trashëgimia e tij letrare vazhdon të frymëzojë breza të rinj lexuesish. Romani “Sikur t’isha djalë” mbetet një nga veprat më të rëndësishme të letërsisë shqiptare, duke sjellë një mesazh të fuqishëm për barazinë dhe lirinë.
Foto nga Google Images
