Fryma e muzikës popullore shqiptare ka marrë formë të qëndrueshme përmes artit të skulpturës: mjeshtri i madh i klarinetës Laver Bariu është përjetësuar në një statujë përkujtimore, një nderim i vonuar, por thellësisht i merituar për figurën që i dha tingullit shqiptar shpirt dhe identitet.
Laver Bariu lindi në Përmet në vitin 1929 dhe u rrit në një familje me traditë muzikore. Ai e mësoi klarinetën në mënyrë autodidakte dhe u bë shpejt një nga figurat më të njohura të folklorit të Shqipërisë së Jugut. Tingulli i tij i veçantë u bë pjesë e pandarë e gëzimeve dhe ceremonive shqiptare, ndërsa stili i tij improvizues ndikoi brez pas brezi muzikantësh popullorë. Bariu ka përfaqësuar Shqipërinë në festivale të shumta ndërkombëtare dhe mbetet një nga emrat më të shquar të muzikës tradicionale shqiptare.
Statuja, e vendosur në qytetin e tij të lindjes, është një simbol i gjallë i trashëgimisë që Bariu la pas. Klarineta, e shtrënguar mes duarve të tij të derdhura në bronz, flet edhe tani, pa zë, por me forcën e kujtesës kolektive.
Laver Bariu nuk ishte thjesht një muzikant. Ai ishte një poet i frymës, një mjeshtër që e transformoi tingullin në ndjenjë, në histori, në emocion të papërkthyeshëm. Muzika e tij nuk kishte nevojë për fjalë — ajo rridhte nga gjaku i një populli të tërë dhe ngjitej drejt qiellit si lutje, si gëzim, si dhimbje dhe krenari.
Bariu ishte një ndër figurat më emblematike të folklorit shqiptar, veçanërisht i zonës së Beratit dhe Skraparit, por fama e tij kapërceu kufijtë. Klarineta e tij tingëlloi në skena ndërkombëtare, në festivale folklorike dhe në regjistrime që sot ruhen si thesare të kulturës sonë.
Ceremonia e përurimit të statujës mblodhi artistë, dashamirës të muzikës popullore, përfaqësues të institucioneve kulturore dhe qytetarë të shumtë. Tingujt e klarinetës së Laverit, të interpretuar nga brezi i ri i instrumentistëve që e kanë ndjekur si frymëzim, shoqëruan momentin solemn, duke dëshmuar se muzika e tij jeton ende — e gjallë, e fuqishme, e pavdekshme.
“Laver Bariu nuk është më thjesht një kujtim — ai është një monument i gjallë i shpirtit shqiptar,” tha një nga folësit në ceremoni.
Në një kohë kur kultura tradicionale shqiptare kërkon gjithnjë e më shumë vëmendje dhe mbrojtje, statuja e Laver Bariut është më shumë se një nderim personal — është një thirrje për të mos harruar rrënjët, për të ruajtur dhe ngritur në piedestal ata që i dhanë identitet këtij kombi përmes artit.
Foto nga Google Images
