Një lëvizje e rëndësishme në Uashington synon t’i japë një shtysë të re politikës amerikane ndaj Ballkanit Perëndimor. Projekti i quajtur Western Balkans Democracy and Prosperity Act — i paraqitur në Senat si S.1909 dhe me variant në Dhomën e Përfaqësuesve (H.R.5274) — synon të përforcojë angazhimin e SHBA për demokraci, zhvillim ekonomik dhe integrim rajonal, duke ofruar mekanizma për rritje të tregtisë dhe mbështetje për reforma pro-europiane. Tekstit të ligjit i bashkëngjiten gjithashtu dispozita që nënvizojnë kundërshtimin e ndryshimeve të kufijve mbi baza etnike, një përcaktim që synon të parandalojë zgjidhjet territoriale si mjet për zgjidhjen e kontesteve midis shteteve ballkanike.
• Në Senat, versioni S.1909 u paraqit më 22 maj 2025 dhe u shkuar për shqyrtim te Komiteti për Marrëdhënie me Jashtë (Senate Foreign Relations Committee).
• Në Dhomën e Përfaqësuesve, versioni H.R.5274 u paraqit më 9 shtator 2025 dhe u referua te Komiteti për Afërsi me Jashtë (House Foreign Affairs Committee) dhe te Komiteti për Drejtësi (House Judiciary Committee) për pjesët që bien nën juridiksion të tyre.
• Nuk është përmendur një “afati përfundimtar” (deadline) i vendosur publikisht që komitetet të përfundojnë shqyrtimin.
Për Shqipërinë dhe Kosovën, një ligj i këtij lloji ka disa përmasa konkrete: së pari, forcon linjën e Uashingtonit në favor të status quo-së territoriale dhe kundër çdo propozimi për shkëmbim territoresh apo ndarje etnike — gjë që shtyn larg idetë për ndryshime kufijsh që herë-herë ringjallen në diskutime rajonale. Për Kosovën, kjo sjell mbështetje diplomatike të qartë ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të vendit dhe ndalon hapësirë ndërkombëtare për inicimet që mund të përfshijnë ndryshim kufijsh me Serbinë. Për Shqipërinë, ligji mund të kuptohet si një garanci për stabilitet rajonal — domethënë, një ambient më të parashikueshëm politik dhe ekonomiko-sigurie që mund të favorizojë investime dhe proceset e integrimit evropian. Në terma praktikë, akti pritet të shoqërohet me masa mbështetëse për demokracinë, programe investimesh dhe mundësi për sanksione apo masa kundër atyre që tentojnë të destabilizojnë rajonin.
Megjithatë, rëndësia reale e këtij projektligji do të varet nga faza e tij legjislative: miratimi në Kongres, përkrahja dypartiake dhe nënshkrimi presidencial. Deri në atë moment, teksti është një sinjal politik i fortë — i dobishëm për të qetësuar shqetësime rreth ideve për ndryshim kufijsh — por nuk zëvendëson dialogun rajonal ose zgjidhjet e negociuara ndërmjet palëve. Nga Tirana dhe Prishtina pritet përshëndetje për çfarëdo nisme që ruan integritetin territorial dhe përhap stabilitetin, por gjithashtu do të kërkohet angazhim konkret për të përfituar nga pjesa e ligjit që synon rritjen ekonomike dhe forcimin e sundimit të ligjit.
Foto nga Google Images
Artikulli i përgatitur nga ACTVUSA
