Në një vendim të marrë më 5 dhjetor 2025, Gjykata Supreme pranoi të dëgjojë përpjekjen e administratës Trump për të “ndalur automatikisht” shtetësinë për fëmijët e lindur në Shtetet e Bashkuara me prindër që janë emigrantë pa dokumente ose me privilegj të përkohshëm.
Dekreti i nënshkruar nga Trump më 20 Janar 2025 synon të rivlerësojë interpretimin e Amendamenti i 14-të të Kushtetutës së SHBA-së — i cili deri më sot konsiderohet garant për “shtetësi me lindje” për këdo që lind në tokën amerikane dhe është nën jurisdiksion të saj.
Nëse dekreti do të miratohet nga Gjykata, do të shënonte një përmbysje dramatike të një prej parimeve më thelbësore të shtetësisë amerikane, e cila ka qëndruar pothuajse e pandryshuar për më shumë se një shekull.
➤ Historiku i betejës ligjore deri tani
Pas nënshkrimit të dekretit, disa gjykata federale — në shtete të ndryshme si Uashington, New Hampshire dhe Masaçusets — vendosën bllokime për të ndaluar zbatimin e tij në të gjithë vendin.
Argumentet e kundërvajtës kanë qenë të rënda: sipas tyre, dekretet e tilla bien ndesh me tekstin e qartë të Amendamentit të 14-të dhe me precedentë ligjorë të konsoliduar, përfshirë vendimin historik United States v. Wong Kim Ark (1898), që përforcon konceptin e shtetësisë me lindje edhe për fëmijët e emigrantëve.
Pavarësisht humbjeve në gjykatat më të ulëta, administrata Trump ka apeluar duke argumentuar se fusha e interpretimit të frazës “subject to the jurisdiction thereof” (një pjesë e tekstualitetit të 14-të Amendamentit) nuk përfshin fëmijët e prindërve të paligjshëm ose me status të përkohshëm.
➤ Çfarë do të ndodhë tani — procedura në Gjykatë dhe afatet
Gjykata Supreme i ka vendosur çështjes për t’u dëgjuar në pranverë 2026.
Vendimi pritet të merret deri në fillim të korrikut 2026 — dhe në varësi të vendimit, mund të ketë pasoja të gjera për mijëra fëmijë të lindur në SHBA me prindër emigrantë, potencialisht duke ndryshuar rrënjësisht mënyrën se si merret shtetësia në vend.
Ky përfundim do të vendosë jo vetëm për dekretin në fjalë, por edhe për interpretimin e Amendamentit të 14-të — dhe për të ardhmen e konceptit të “shtetësisë me lindje” në SHBA.
➤ Reagime dhe implikime: përse kaq shumë debat?
Mbështetësit e dekretit — si përfaqësues të administratës — argumentojnë se interpretimi aktual i shtetësisë me lindje u lejon emigrantëve pa dokumente të keqpërdorin sistemin, duke rinisur të ashtuquajturin “birth tourism” (emigrantë që vizitojnë SHBA për të lindur fëmijë dhe siguruar shtetësi për ta). Kritikët — përfshirë organizata për të drejtat e immigrantëve dhe disa shtete — paralajmërojnë se miratimi i dekretit do të krijonte një ndarje të madhe në privilegjet themelore, duke vendosur miliona fëmijë në një situatë juridike të pasigurtë dhe duke minuar besueshmërinë e premtimit kushtetues për shtetësi me lindje. Për më tepër, për shumë, çështja nuk është vetëm juridike — por edhe morale dhe identitare: “çfarë do të thotë të jesh amerikan?” — dhe sa amerikanë bëhen ata në varësi të statusit të prindërve.
🛑 Përse ky moment është historik — dhe përse kaq shumë ankth
Vendimi i Gjykatës Supreme për të pranuar shqyrtimin e këtij çështjeje është për shumë ekspertë dhe vëzhgues një moment kritik: është hera e parë në dekada që një dekret presidencial sfidon drejtpërdrejt “shtetësinë me lindje” që rrjedh nga Amendamenti i 14-të. Deri tani, kjo praktikë konsiderohej e pandryshueshme dhe thuajse universalisht e pranuar.
Nëse Gjykata e miraton dekretin — ose gjen mënyrë për ta zbatuar në praktikë — kjo do të kthejë pas një traditë 150-vjeçare dhe do të vendosë në pikëpyetje sigurinë juridike dhe shoqërore të miliona njerëzve që përfshihen nga “shtetësia me lindje”.
Nga ana tjetër — nëse dekreti rrezohet— do të jetë një fitore për ata që mbrojnë interpretimin klasik të Amendamentit dhe të drejtën e shtetësisë për çdo fëmijë të lindur në tokën amerikane, pavarësisht prejardhjes së prindërve.
Në çdo rast — vendimi që pritet në verën e ardhshme do të jetë një nga më jetikët dhe me ndikim të gjerë në dekadat e ardhshme të politikave të emigracionit dhe shtetësisë në SHBA.
Artikulli i përgatitur nga ACTVUSA
